Cách giúp ‘gen Z’ vượt áp lực định hướng nghề nghiệp

Trong nghiên cứu về yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn ngành nghề, các nhà khoa học từ Đại học James Cook (Australia) đưa ra nhận định từ nhiều chuyên gia như sau: Mức độ phức tạp trong việc ra quyết định nghề nghiệp tăng lên khi tuổi tác lớn dần. Những đứa trẻ càng nhỏ tuổi càng dễ dàng đưa ra câu trả lời về nghề nghiệp lý tưởng. Khi trở thành vị thành niên, việc lựa chọn nghề nghiệp có thể chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như lợi ích liên quan đến nghề nghiệp, vai trò của nó trong xã hội, gia đình, bạn bè, giáo viên…

Do đó, hướng nghiệp là công tác cần thiết cho học sinh cấp 3, đối tượng có nhận thức về ngành nghề nhưng chưa đủ kinh nghiệm để định hướng đường dài.

Tuy nhiên, theo chuyên gia từ trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV), công tác hướng nghiệp trong thời đại 4.0 ngày càng phức tạp do gen Z (sinh năm 1997-2012) phải gánh trên vai nhiều áp lực từ sự kỳ vọng của gia đình, xã hội và bản thân, nhất là học sinh cấp 3 trong đoạn chuyển giao quan trọng – bước vào đại học.

Đầu năm nay, công ty chuyên nghiên cứu và cung cấp nguồn thông tin – Barna Group (Mỹ) đã kết hợp với Impact 360 Institute thực hiện một nghiên cứu và chỉ ra rằng, cứ 5 người sẽ có 2 người thuộc gen Z chịu áp lực từ cả bên trong và bên ngoài. Trong đó, nguyên nhân nội tại bao gồm: áp lực thành công (56%) và áp lực cần phải hoàn hảo (42%). Về yếu tố bên ngoài, các bạn trẻ cảm thấy gánh nặng tâm lý vì bị đánh giá bởi thế hệ trước (42%) và kỳ vọng của cha mẹ (39%).

Ngoài những áp lực kể trên, rất nhiều người thuộc gen Z còn đối mặt với peer pressure (áp lực đồng trang lứa). Điều này có thể xảy ra ở mọi độ tuổi khác nhau nhưng độ tuổi thanh thiếu niên được xem là đối tượng dễ bị tác động nhất. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc tư duy và nhân cách vẫn trong giai đoạn phát triển, từ những chuẩn mực xã hội hay khao khát hòa nhập và được công nhận. Theo khảo sát của Parent Futher, chỉ có 10% trong 860 người tham gia khảo sát nói rằng bản thân không bị ảnh hưởng bởi peer pressure. Hầu hết trong số họ cho rằng điều này mang đến cả ảnh hưởng tích cực lẫn tiêu cực.

Đặt vào trường hợp chọn ngành, nghề học, áp lực này có thể khiến nhiều học sinh trăn trở, thậm chí, đôi khi quyết định học ngành theo số đông, chọn trường theo bạn bè hay mong ước của gia đình thay vì cân nhắc đến đam mê, phẩm chất và năng lực của chính mình.

Tuy nhiên, peer pressure hay những áp lực khác cũng có thể trở thành động lực để dẫn tới thành công nếu các em biết cách khai thác tận dụng, bắt đầu từ bước xác định khả năng, sở thích và mục tiêu sống của chính mình trên hành trình định hướng nghề nghiệp.

Vì vậy, BUV khởi động chương trình Hey Gen Z, Shine Your Own Way – Thành công theo cách riêng của bạn để giúp các bạn trẻ tìm lời giải cho các câu hỏi: làm sao để xác định được bản thân muốn gì; sở thích, thế mạnh của mình là gì; ngành học mình lựa chọn có phù hợp với mình không; ngành nghề này có tiềm năng phát triển trong tương lai hay không; ngôi trường nào tốt và có thể đáp ứng được kỳ vọng và mong muốn của mình…

Mong muốn đồng hành cùng học sinh trên hành trình định hướng và xây dựng sự nghiệp, chương trình quy tụ các hoạt động và sự kiện với nội dung phong phú và bổ ích cùng format hợp thị hiếu gen Z.

Trong đó, Hướng nghiệp cùng chuyên gia giúp học sinh nắm được cách nhận biết sở thích, đam mê, điểm mạnh – yếu của bản thân và xác định các lĩnh vực phù hợp. Ở hoạt động Hướng nghiệp cho các ngành nghề cụ thể, học sinh có thể tìm hiểu thêm về những ngành nghề bản thân quan tâm, cơ hội và lộ trình nghề nghiệp cho sinh viên tốt nghiệp, nhu cầu của thị trường lao động, xu hướng các ngành nghề… thông qua các buổi giao lưu, chia sẻ với chuyên gia trong ngành, chuyên gia tuyển dụng, cựu sinh viên.

Ngoài ra, hoạt động Hướng nghiệp cá nhân được tổ chức qua những buổi giao lưu, trao đổi với giảng viên và sinh viên theo học các chuyên ngành của BUV, trải nghiệm tham gia các lớp học thử để có cái nhìn thực tế về ngành học và môi trường học đại học. Hướng nghiệp chuyên sâu 1 – 1 cũng tư vấn và giải đáp trực tiếp cho học sinh những câu hỏi cá nhân xác định sở thích, năng lực và ngành nghề mong muốn theo đuổi.

Sự kiện đầu tiên của chương trình sẽ diễn ra vào thứ bảy ngày 16/10 với chủ đề Ra quyết định có trách nhiệm trong lựa chọn nghề nghiệp. Chuyên viên hướng nghiệp trong chương trình này là chị Phạm Thuỳ Chi, Nhà sản xuất Gõ cửa nghề nghiệp – chương trình hướng nghiệp cho học sinh THPT trên VTV7.

Buổi hướng nghiệp bao gồm nhiều hoạt động trải nghiệm như giao lưu và chia sẻ với chuyên gia hướng nghiệp. Từ đó, các em sẽ hiểu hơn về bản thân và xác định mong muốn, năng lực nghề nghiệp; nhận giải đáp thắc mắc về các ngành học, cơ hội nghề nghiệp và nhận tư vấn trực tiếp 1-1. Đồng thời, học sinh có thể tìm hiểu phương pháp, công cụ hướng nghiệp phổ biến để tìm ra mong muốn, sở thích, kết hợp với xu hướng ngành nghề để tìm hướng đi cho sự nghiệp tương lai.

Nhật Lệ
Ảnh: BUV